مقایسه کولر گازی و کولر آبی

خرید کولر گازی از بانه و انتخاب جدیدترین مدلهای آن جهت خرید، یکی از دغدغه های بسیاری از خانواده هاست. اما شاید مسئله دیگری که برای بسیاری از این عزیزان پیش از خرید کولر گازی اسپلیت اهمیت داشته باشد این است که چگونه می توان مقایسه کولر گازی و کولر آبی را انجام داد؟ بطور خلاصه کولر گازی بهتر است یا کولر آبی؟ 

دمای هوا در فصل تابستان بطور میانگین هر سال به دلیل گرمایش جهانی آب و هوا، افزایش پیدا می کند. از طرف دیگر به همین دلیل بسیاری از افراد هر چند سال یکبار اقدام به سرویس و تعمیر کولرهای قدیمی و یا خرید کولرهای جدید می کند. به همین جهت با توجه به اهمیت این مسئله در این بخش تلاش کردیم تا کلیه نکات لازم و ضروری مقایسه این کولرها را به شما علاقه مندان معرفی و به دقت از لحاظ مسائل مختلف فنی، مقایسه عملکرد کولر گازی و آبی، مقایسه نحوه نگهداری از کولر گازی اسپلیت و یا کولر آبی، مصرف انرژی و غیره بررسی کنیم: 

- نامگذاری کولرها:

در ابتدا شاید دلیل نامگذاری این نوع کولرها اولین قدم در مقایسه و نحوه عملکرد آنها باشد. کولر آبی نوعی کولر است که در واقع تکنولوژی و ساختار فنی پیچیده ای ندارد و با استفاده از آب عمل خنک کنندگی را انجام می دهد ولی کولر گازی این کار توسط گاز درون لوله های این دستگاه ها صورت می گیرد و جریان پیدا کردن آن و عملکرد اجزای موتور آن موجب ایجاد سرما و گرما توسط کولر گازی می شود. البته بعضی از جزئیات عملکرد این نوع کولرها در راهنمای خرید کولر گازی آورده شده است که در ادامه برخص از مهمترین نکات و موارد آنها را در این بخش به تفصیل بررسی می کنیم.

در ادامه هر یک از این دو نوع کولر را با یکدیگر مقایسه می کنیم:

- کولر آبی:

کولر آبی (به زبان انگلیسی: evaporative cooler که به آن desert cooler و یا wet air cooler نیز گفته می شود) دارای ساختار نسبتا ساده ای است و صرفا جهت ایجاد سرمایش و خنک کردن محیط بکار می رود. این نوع کولرها تکنولوژی نسبتا قدیمی دارند و امروزه در بسیاری از کشورهای جهان عملا منسوخ شده اند. 
کولرآبی محدودیت های زیادی دارد ولی هنوز در برخی از مناطق گرم و خشک و یا مناطقی که عمدتا افراد در آنها درآمد کمی دارند، استفاده می شود. امروزه ثابت شده که کولر آبی از لحاظ بهداشتی چندان قابل اطمینان نیستند و زمانی که بر روی دور تند تنظیم شوند، ممکن است مقدار زیادی از آلودگی هوای بیرون را نیز به درون محیط انتقال بدهند. از طرف دیگر به دلیل مصرف بیشتر آب نسبت به کولر های گازی، برای مناطقی که دچار کمبود آب و حتی برق هستند، چندان گزینه مناسبی نیستند. 
کولرهای آبی دهه ها پیش از خط تولید بسیاری از شرکتها و برندهای معروف بین المللی که اقدام به تولید دستگاه تهویه مطبوع و ایجاد سرمایش می کردند، خارج شده و دیگر توسط بسیاری از شرکتها تولید نمی شوند. 

شاید جالب باشد که بدانید سیستم خنک کننده این کولرها در واقع ریشه در تمدن های قدیمی مانند ایران باستان دارد که در واقع از هزاران سال قبل و با اختراع بادگیر توسط ایرانیان نخستین کولرها ساخته و مورد استفاده قرار گرفتند. البته دستگاهی که ما امروزه تحت عنوان کولر آبی می شناسیم در واقع نمونه های اولیه آن در سالهای اولیه قرن بیستم در آمریکا ساخته و سپس به جهان معرفی شد. سیستم این کولرها بر اساس "سرمایش تبخیری" از نوع مستقیم است و میزان رطوبت هوا مستقیما توسط ذرات آب که با مولکولهای هوا ترکیب می شوند، تولید و تنظیم می شود. به همین دلیل استفاده از این کولرها در مناطقی که دارای آب و هوای مرطوب هستند، کار درستی نیست و توصیه نمی شود. 

کولرهای آبی دارای استهلاک زیادی هستند و هزینه های جانبی مختلفی دارند از جمله هزینه سرویس سالیانه و تعویض پوشال آنها. همچنین به دلیل سرمایی که بطور مداوم و یکنواخت در فضای خانه و یا محل کار شما ایجاد می کنند، ممکن است هنگامی که دمای هوا سردتر شد، منجر به سرماخوردگی و یا بروز استخوان درد در افراد بشوند. 
به همین جهت در شبهای تابستان بسیاری از افراد مجبور می شوند که نیمه شب از خواب بیدار شده و کولر آبی خود را خاموش کنند. نکته ای که باید پیش از خرید کولر آبی در کنار سایر موارد و مسائل مربوط به این دستگاه های تهویه مطبوع در نظر گرفت. چرا که کولرهای آبی فقط دو حالت سرمایش معمولی و یا حالت زیاد دارند و متاسفانه دمای این کولرها قابل تنظیم نیست.

- اجزای موتور کولر آبی: 

الکتروموتور، خازن راه انداز، فیوز، شناور (فلوتر)، جعبه ترمینال، پمپ آب و تسمه.
کولرهای آبی نیازمند کانال خروجی هستند و همچنین دارای ناودان می باشند. 

- طرز کار کولر آبی:

پس از نصب پوشال ها و روشن کردن آب و سپس فن دستگاه، الکتروپمپ آب را به ناودان های بالای پوشال انتقال می دهد و به این ترتیب پوشال های کولر آبی خیس و مرطوب می شوند. 
از طرف دیگر الکتروفن نیز هوا را به جریان می اندازد و آنها را از روی پوشال های خیس و مرطوب شده عبور می دهد. به این صورت ذرات آب روی پوشال ها نیز بخار شده و در طول این فرآیند آبی که تبخیر می شود، مقداری از گرما را به خود جذب می کند و در نتیجه هوا را خنک می کند. 

- کولر گازی:

کولرهای گازی هم تاریخچه ساخت و اختراع آنها به اوایل قرن بیستم بر می گردد. همانطور که در مقالات و بخش های دیگر گفته ایم، کولر گازی دارای دو بخش متفاوت است یونیت داخلی و یونیت خارجی. همانطور که از اسم آنها پیداست در واقع یونیت داخلی کولر گازی در داخل محیطی که قرار است نصب شود (اعم از منزل و یا محیط کار) قرار داده می شود و یونیت خارجی نیز در جایی مانند حیاط یا پشت بام نصب می شود و از طریق لوله های انتقال دهنده گاز مبرد بهم متصل هستند. در واقع این گاز نقش اصلی در ایجاد سرما و یا گرما در محیط را دارد.
کولرهای گازی امروزه تبدیل به دستگاه های استاندارد تهویه مطبوع شده اند و در بیشتر کشورهای جهان از آنها استفاده می شود. بطوری که بهترین برندهای کولرگازی و اسپلیت هر ساله با تولیدات و محصولات جدید خود بازارهای جهان را قبضه کرده اند و با وجود چنین کولرهای گازی کم مصرف و مناسب دیگر نیازی به کولر آبی نیست. 
خرید کولر گازی اسپلیت امروزه مزایای زیادی نسبت به خرید کولر آبی دارد. در واقع با خرید کولرگازی اسپلیت صاحب دستگاه تهویه مطبوعی می شوید که در فصل های مختلف و شرایط آب و هوایی گوناگون می توانید از آن به آسانی استفاده کنید. 

برچسب انرژی کولرگازی به راحتی نشان دهنده میزان مصرف انرژی آنهاست و یکی از مهمترین نکاتی است که باید پیش از خرید کولر گازی به آن توجه کرد. این مسئله در واقع یکی عوامل موثر در قیمت کولر گازی است. خوشبختانه از آنجا که رقابت زیادی بین برندها و شرکتهای بزرگ تولید کننده این دستگاه های تهویه مطبوع وجود دارد، کولر گازی های جدید عمدتا دارای مصرف انرژی بسیار پایینی هستند که این مسئله استفاده و خرید آنها را کاملا مقرون به صرفه می کند. بطوری شاید تعجب کنید که در پایان ماه قبض برق خود را نگاهی بیندازید و مشاهده کنید که برخلاف انتظار قبض برق شما مقدار کمی افزایش پیدا کرده. اما در عوض آرامش و تهویه مناسب هوای خانه به خصوص در نیمه دوم فصل بهار و همچنین تابستان استفاده از کولر گازی ها را کاملا توجیه و به صرفه می کند.

کولرهای گازی اسپلیت دارای کنترل از راه دور هستند و میزان مصرف انرژی آنها نسبتا کم است. خوشبختانه این کولرها از آب استفاده نمی کنند و علیرغم اینکه سیستم موتور آنها کمی پیچیده تر از کولرهای آبی است ولی معمولا به ندرت نیاز به تعمیر و سرویس پیدا می کنند (به ویژه کولر گازی های تولید شده توسط برندهای برتر جهان که برخی از آنها را در مقاله بهترین کولر گازی ها در سال 2017 شرح داده ایم) 

از طرف دیگر پس از خرید کولر گازی - برخلاف کولر های آبی - می توانید آنرا در منزل، محل کار، فروشگاه و یا هر مکانی نصب و استفاده کنید. امروزه اگر به بسیاری از بانک ها، گالری های هنری، رستوران ها، کافه ها، موسسات، شرکتهای خصوصی و یا دولتی بروید، براحتی می توانید مشاهده کنید که جهت تهویه هوا از کولرهای گازی استفاده می کنند.
ضمنا این نکته را در نظر داشته باشید که کولر گازی ها چند دسته هستند:

• کولر گازی اسپلیت (که پرفروش ترین نوع است و بیشتر کسانی که قصد خرید کولر گازی از بانه را دارند، این نوع را انتخاب می کنند)
• کولر گازی پنجره ای
• کولر گازی ایستاده 
• کولر گازی پرتابل (قابل حمل) 

- اجزای موتور کولر گازی:

اجزای کولر گازی که در بیشتر آنها تقریبا یکسان هستند عبارتند از: موتور فن، رادیاتور خنک کننده (کندانسور)، فیلتر (درایر)، محفظه یخ ساز (آواپراتور)، موتور کمپرسور، اینورتر و لوله مویین. 

- طرز کار کولر گازی:

کولرگازی های اسپلیت دارای دو بخش (یونیت) هستند که پس از خرید مشتریان هر یک از این بخش جداگانه نصب و با استفاده از لوله های مسی و آلومینیومی انتقال گاز بهم وصل می شوند. یونیت دخلی در داخل محیط منزل و یا محل کار شما نصب می شود ولی بخش خارجی (یونیت خارجی) بیرون از محل شما و در فضای باز (مانند حیاط یا پشت بام) نصب می شود و شامل قطعات مهمی مانند کندانسور و کمپرسور است. با انتقال گاز بین دو یونیت داخلی و خارجی میزان سرمایش و گرمایش مورد نظر شما انجام می شود. بطوری که زمانی که کولر گازی اسپلیت خود را بر روی حالت سرمایش تنظیم کرده اید، گاز سرد از یونیت خارجی به یونیت داخلی فرستاده می شود و پس از جذب گرما و گرم شدن مجددا به یونیت خارجی فرستاده می شود. 

در فصل های سرد و هنگام تنظیم دستگاه بر روی حالت گرمایش، برعکس اتفاق می افتد. (انتقال گاز گرم از یونیت خارجی به سمت یونیت داخلی از طریق لوله های مسی)
امروزه اینورتر در کولر گازی های اسپلیت نقش مهمی دارد چرا که با تبدیل جریان برق دستگاه کاری می کند که میزان مصرف برق و انرژی این دستگاه ها کاهش پیدا کند و زمانی که دستگاه به دمای مورد نظر رسید، ناگهانی موتور آن خاموش نشود بلکه به آرامی روی دور کند برود و پس از مدتی که دمای محیط تغییر کرد، مجددا سرعت آن افزایش پیدا کرده و دمای محیط را به راحتی دمای مورد نظر برساند. 

- مقایسه نهایی کولرهای آبی و گازی:

در نهایت اگر بخواهیم تک تک شرایط این دونوع کولر را در کنار هم بررسی و جمع بندی کنیم، می توانیم بصورت زیر مزایا و معایب هر یک نسبت به دیگری را دسته بندی و مقایسه کنیم:

مزایای کولرگازی نسبت به کولر آبی:

• کولر آبی جهت تولید سرمایش، آب و برق مصرف می کند ولی کولر گازی صرفا با برق کار می کند.
• کولر آبی صرفا جهت استفاده در نقاط گرم و خشک بکار می رود ولی کولر گازی برای مناطق مرطوب، خشک، معتدل و... کاربرد دارد. بطور کلی می توان گفت که از کولر گازی در تمام شرایط آب و هوایی می توان استفاده کرد.
• کولر گازی دارای ریموت کنترل است و با استفاده از آن می توان دمای مورد نظر را تنظیم کرد در حالی که کولر آبی صرفا دو دکمه حالت تند و کند دارد و دارای ریموت کنترل نیست. 
• کولر گازی های اسپلیت دارای دو حالت سرمایش و گرمایش هستند و در تمام فصل های سال مورد استفاده قرار می گیرند در صورتی که کولر آبی صرفا در تابستان قابل استفاده است. 
• کولرهای گازی دارای سیستم های پیشرفته ای جهت تهویه هوا، کنترل از راه دور و موارد دیگر هستند ولی کولر آبی هیچ یک از این قابلیت ها را ندارد.
• ممکن است در درازمدت - به خصوص شبها - پس از خوابیدن زیر باد کولرآبی دچار سرماخوردگی و یا ناراحتی بشوید ولی معمولا چنین اتفاقی در کولرهای گازی نمی افتد و براحتی می توانید از خنکی باد تولید شده توسط دستگاه لذت ببرید. 
• امروزه کولر گازی ها توسط بهترین برندهای تولید کننده دستگاه های تهویه مطبوع (برندهایی از قبیل: سامسونگ، ال جی، میتسوبیشی، اجنرال، بوش و ...) ساخته و به بازارهای جهان عرضه می شوند، اما در مورد کولرهای آبی اینطور نیست. 
• کولر گازی ها دارای توان ها مختلف هستند و بسته به اینکه پس از خرید در چه فضایی با چه متراژی می خواهید از آنها استفاده کنید، حق انتخاب های زیادی دارد. (از جمله: انتخاب کولر گازی با خانه های با متراژ بالا) در حالی که کولرهای آبی موجود در بازار فضای محدودی را خنک می کنند و توان موتور آنها در بهترین حالت چندان بالا نیست.
• از نظر مسائل بهداشتی کولر گازی بسیار بهتر از کولر آبی است. 
• در مدلهای جدید کولر گازی ها مصرف برق بسیار بهینه و کمتر از مدلهای قبل آنها شده بطوری که حتی از لحاظ مصرف برق هم امروزه خرید کولر گازی کاملا مقرون به صرفه است.
• ظاهر یونیت داخلی و حتی خارجی کولر گازی از ظاهر بدنه کولرهای آبی زیباتر است و فضای کمتری را نیز اشغال می کند.
• کولر آبی هر سال نیاز به عوض کردن پوشال دارد و همچنین توصیه می شود که به دلایل بهداشتی به آب آن محلول ضدعفونی اضافه شود. 
• خطر برق گرفتگی هنگام راه اندازی کولرهای آبی که حتی در موارد منجر به مرگ افراد شده است در صورتی که راه اندازی و نصب کولر گازی که توسط نصاب حرفه ای صورت می گیرد، چنین خطراتی ندارد. 
• امکان هدر رفت سرمای دستگاه در کانال کولرهای آبی.

اما در مقابل مزایای کولر آبی در برابر کولر گازی عبارتند از:

• مصرف برق کمتر
• سهولت نصب
• سیستم ساده تر موتور 
• وجود کانال کولر آبی در بعضی از ساختمان های مسکونی و اداری

در نهایت با مطالعه موارد ذکر شده و همچنین بررسی نکات ذکر شده می توانید بهتر جهت خرید کولرگازی از بانه تصمیم بگیرید. تصمیم به عهده شما علاقه مندان گرامی است، هر چند که ما توصیه می کنیم که به دلایل مختلف اقدام به خرید کولر گازی از بانه نیاز کنید و به راحتی با قیمت های مناسب بتوانید از این دستگاه های تهویه مطبوع در تمام ایام سال استفاده کنید. 
مزایای خرید کولر گازی از بانه نیاز را فراموش نکنید.